C.P. Hoogenhout

Casper Pieter Hoogenhout is op 11 Maart 1843 in Amsterdam, Nederland gebore. In 1860 sit hy voet aan wal in Kaapstad om meer as 40 jaar skool te hou op Groenberg naby Wellington.

Onder leiding van sy leermeester, Arnoldus Pannevis, bekwaam hy hom nie net as onderwyser nie, maar word ook een van die stigters en ywerige stryders van die Genootskap van Regte Afrikaners.

C.P. Hoogenhout en S.J. du Toit was op ‘n tyd boesemvriende. Du Toit wou op ‘n keer dat Hoogenhout die Kaap verlaat om die pos van Sekretaris van Onderwys op te neem in die Transvaal. Hy het egter nie die betrekking aanvaar nie. Dit was juis Du Toit se politiek wat later ‘n wig sou indryf tussen die twee vriende – sodanig dat hulle nooit weer met mekaar gepraat het nie. Na aanleiding hiervan skryf Hoogenhout die gediggie:

“Nu blyft hy weg, – verdween uit mijn gezicht …
Maar lezer van dit kreupele gedicht,
Als gy hem ziet, of waar gy hem ook vindt:
Doe aan hem wel! – Hy was en blyft myn vriend!”
Hoogenhout is op 13 Januarie 1922 oorlede.

Hoogenhout se boek Die Geskiedenis van Josef voor Afrikaanse Kinders en Huissouwens (1873) was een van die eerste prosa in Afrikaans. Ook die eerste Afrikaanse novelle, Catharina die Dogter van die Advokaat (1879), tel onder sy werk. Sy gedigte is eers in 1941, lank na sy dood, gebundel. Meeste van Hoogehout se Afrikaanse bydraes het onder ‘n skuilnaam verskyn, Oom Jan wat versies maak. Later het hy ook die skuilname Cupido, B.J.V., Pro Bono Publico, of net sy voorletter H gebruik. Van Hoogenhout se versies is steeds opgeneem in die moderne weergawe van Kleuterverseboek.

Hoogenhout se bekendste versie:

“Engels! Engels! Alles Engels! Engels wat jy sien en hoor;
In ons skole, in ons kerke word ons moedertaal vermoor.”
– CP Hoogenhout

Bronne:

Hoogenhout, I. 1929. C.P. Hoogenhout. Die Nuwe Brandwag, Tydskrif vir kuns en lettere 29. Pretoria/Kaapstad:J.H. De Bussy / H.A.U.M. v.h. J. Dusseau & Ko.

Neerlandia. 1922. Jaargang 26. Dordrecht:Geuze & Co.

Nienaber, PJ & Nienaber, GS. 1941. Geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Pretoria:J.L. van Schaik, Bepk.

Roekeloos.co.za. 2010. Kleuterverseboek. http://www.roekeloos.co.za/gedigte/kleuterverseboek/

Ter Laan, K. 1952. Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid. Den Haag/Djakarta:G.B. van Goor Zonen’s Uitgeversmaatschappij.