A
aba, hierdie
aba, verdeel, uitdeel
abafana, n. 1 jong mans
abaya, daardie (mense) doer ver
abela, verdeel onder
-abelo, n. 4 deel
-abhokwe, n. 4 sambok
abo, daardie (mense)
abona, dié; die eintlike (mense)
-agcibe, n. 6 seekus
-agwityi, n. 4 kwartel
ahluka, skei
-ahlukaniso, n. 4 onenigheid
-ahluko, n. 2 oorsaak van onenigheid; verskil
-ahluko, n. 4 deel; hoofstuk
ahlula, skei; verdeel
-ahluli, n. 1 skeidsregter
-ahlulo, n. 4 deel
akha, bou
-akhama, gaap
-akhi, n. 1 bouer
-akhiwo, n. 4 gebou
-akhombe, n. 4 halwe sirkel
-akhwatsha, n. 4 patrys
ala, verbied; weier
-alam, n. 4 arm mens
alathisa, aandui
-alathiso, n. 4 aanduiding; indeks; padwyser
alela, verbied; weerhou van
-alelo, n. 4 verbod
aluphala, swak word met ouderdom
amanzi, n. 6 water
ambatha, aantrek; bedek
ambathisa, iemand aantrek
-ambatho, n. 4 klere
ambesa, beklee met ampsdrag of sierlike klere
ambulela, ou klere gee
amkela, aanneem; verwelkom
amkelisa, iets gee, loon betaal
-amkeliso, n. 2 rantsoen
-amkelo, n. 4 ontvangsbewys
anana, ruil
anda, groter word; toeneem
-andi, n. 4 geluid, klank
andisa, vergroot
-andla, n. 3 krag; mag
andlala, bed opmaak; meubileer; neerlê; oopsprei
-andlalo, n. 4 iets wat oopgesprei is
-ando, n. 4 hamer
andula, begin
andulela, baanbrekerswerk doen
aneka, oopsprei
anela, versadig raak
anga, soen
-angco, n. 4 beminde vrou; nooi
-ango, n. 6 soen
-angqa, n. 4 sirkel
-antya, n. 4 spoed
-anuse, n. 4 ‘n toordokter wat toorders uitruik
anya, suig; suip
-anyankomo, n. 4 brulpadda
anyela, oortref; verdring
anyisa, soog
-anzi, n. 3 meerv. water
-aphetha, n. 4 boog om pyle mee te skiet
apha, hier
apho, daar
aphuka, gebreek raak
aphula, iets breek
-aphulo, n. 6 verbreking; vernietiging
-apile, n. 5 appel; n. 2 appelboom
-aqhwithi, n. 4 storm
-aqomolo, n. 4 steenbras
-aqunge, n. 4 mengsel, oproer
-asi, n. 3 meerv. dikmelk
-asi, n. 4 as
-asini, n. 5 asyn
-athuthwane, n. 4 vallende siekte
awona, die einste
ayama, in verband staan met; leun op; naby wees aan
-azela, n. 4 gewete
-azelelo, n. 8 bedagsaam wees
-azelelo, n. 4 vooruitsig
azi, ken; weet; weet hoe
-azi, n. 4 ervare persoon; wyse
-azinge, n. 4 sirkel
-aziso, n. 4 advertensie; kennisgewing
-azulu, n. 4 middelpunt
B
ba, kul, steel; wees, word
baba, jeuk
-babalo, n. 6 guns
b,ala, tel; vertel
-b’ala, n. 3 agterplaas; kleur; kol; sportveld; vlek
baleka, hardloop, vlug
balela, helder en warm skyn
b,ali, rekenmeester
b,alo, n. 4 rekenkunde
balo, daarvan
b’al,ul,a, by name noem; onderskei; uitsoek; uitsondering maak van
-balulekile, belangrike; uitgesoek; vername
bam, van my
bamba, gevange hou; hou; vang; vashou; vasvat
bambana, stoei; worstel
bambeka, aangehou word; behou word; vasgevang raak; vassit; vasvang
bambela, hou vir; optree vir; vang vir; waarneem vir
bambelela, vashou; vasklou
bambezela, hinder; ophou; vertraag
bambisa, bystaan; help; help vashou; laat vang; laat vashou
-bambo, n. 6 ribbebeen
-banda, n. 8 koue
bandeza, onthou; terughou; weier; uitsluit van
bandezela, druk; onderdruk
bandezisa, in bedwang hou
-bandla, n. 3 byeenkoms; die kerk; gemeente
-bane, n. 3 fakkel
baneka, lig gee
banekisela, lig werp op; verlig
banga, eis; veroorsaak
-banga, n. 3 afstand tussen; oorsaak; spasie
bangela, veroorsaak vir
-bangi, n. 1 eiser; oorsaak
-bango, n. 3 eis
bangula, doring uithaal
-bani, n. 1 wie?
-bani, n. 1 dinges
banjwa; gevang word
-banjwa, n. 1 gevangene
-banzi, n. 7 breedte, wydte
banzi, breed, wyd
basa, vuurmaak
bawo, n. 1 hoog geagde ouer man
-bawokazi, n. 1 oom aan vaderskant
-bawokhulu, n. 1 grootvader; voorvader
beka, neersit, plaas
-b,el’e, n. 3 ‘n vrou se bors
beleka, kind op die rug dra
bengezela, glinster
betha, die telefoon gebruik; slaan
-bethe, n. 2 dou
-bethela, vasslaan
-betho, n. 4 straf
-bhabhatane, n. 3 vlinder
bhabhazela, vlieg
bh,ad,a, roof; verkrag; vermoor
bhadaza, stadig loop
-bhadi, n. 3 springbok
bhadla, stadig kook
bhadula, ronddwaal
bhaka, bak
bhala, skryf
-bhali, n. 1 klerk; skrywer
bhanga, ophou
-bhanti, n. 5 buiteband
-bhaqo, n. 3 verrassing
-bhasi, n. 5 baas; bus
-bhaso, n. 2 fooitjie
-bhastile, n. 3 albaster
-bhatala, betaal
-bhatata, n. 5 patat
bhatyaza, onduidelik praat
-bhatyi, n. 5 baadjie
bhavuma, grom
Bhayi, Port Elizabeth
bhedengu, n. 3 skelm
bhedesha, bid
-bedesho, n. 6 gebed
-bhedlela, n. 4 hospitaal
bheja, sweer
-bhekile, n. 5 beker
-bhelu, n. 5 mooi mens
bhenela, appelleer
bhengeza, adverteer, geheime of versteekte dinge openbaar maak
bheqa, roei
-bhenqo, n. 2 kraag
bhexa, klits
bhexo, n. 4 klitser
-bhideko, n. 6 verwarring
bhija, krul
-bhinqa, n. 3 vrou
bhitya, gewig verloor
-bhityile, maer
-bhiya, n. 5 bier
-bhobho, n. 3 gat; geweer; pyp
bhodla, wind breek
Bhofolo, Fort Beaufort
-bhokwe, n. 5 boerbok
bhola, boor
-bhoma, n. 3 vrugteboord
-bholompo, n. 2 buis; tonnel
bhomela, lastig wees, molesteer
-bhongo, n. 3 kwinkslag
-bhontsi, n. 6 groottoon
bhoroza, opgooi
bhosola, borsel
bhota, groet
-bhotile, n. 5 bottel
-bhotolo, n. 5 botter
-bhovubhovu, n. 4 boef
-bhubesi, n. 3 leeu
bhubha, sterf
bhuda, deurmekaar wees, dwaal in die gees
bhuduza, ‘n fout begaan
bhukuqa, kul, omgooi, uitgooi
bhula, dors
bhuloro, n. 5 brug
-Bhulu, n. 3 Afrikaner, Boer
-bhulukhwe, n. 5 broek
bhulukudu, struikel
-bhunga, n. 3 raad
-bhungane, n. 3 tor
bhuntsha, leegê
bhunyula, afskeur
bhuqa, verniel
-bhuti, n. 1 broer
bila, kook
bilela, oorkook
-bindi, n. 4 lewer
-bingo, n. 4 slagoffer
-bini, twee
binza, smyt; werp
-bisi, n. 6 melk
Bisho, Bisho
biza, roep
-bizo, n. 4 naam
bola, ontbind, vrot
boleka, leen
-boleko, n. 6 lening
-bomvu, rooi
bona, sien
bonakala, sigbaar wees
bonakalisa, wys, vertoon
bonela, kyk na
bonisa, laat insien
bonda, omroer
-bonde, n. 2 deurmekaarspul
bonga, loof, prys
-bongo, n. 4 gedig
bongoza, smeek
-boni, n. 2 toeskouer
bopha, vasbind
-bopho, n. 4 band
-botshwa, n. 1 gevangene
-bovu, n. 7 etter
-boya, n. 7 dierehare, wol
Brithani, Brittanje
-bubu, n. 3 swerm bye
bubula, grom
bucala, ter syde
bugama, op ‘n afstand
-bugungu, in die geheim
buhlala, wakker
buka, bewonder
-bukhali, slim
-buko, n. 6 bewondering
bula, bieg
bulala, doodmaak
bulela, bedank
-bulelo, n. 2 dankbetuiging
bulisa, groet
-bulo, n. 6 erkenning
-buliso, n. 2 groete
-bululu, n. 3 pofadder
-bumba, vorm
-bumbi, n. 1 pottebakker
-bumini, modern
buna, verlep
-bunu, n. 4 menslike boud
-buntlabathi, sanderig
-bunzi, n. 3 voorkop
butha, saamkom
-buthi, n. 1 versamelaar
-buso, n. 2 regering
buya, terugkom
buya-buya, kom en gaan
buyela, terugkom na
buyisa, terugneem
buyisela, teruggee aan
buza, ondersoek instel
buzisa, navraag doen
-buzo, n. 2 vraag
C
-caba, n. 4 ‘n dun en plat ding
-cabanga, n. 6 bekommernis
-caka, n. 4 bediende
-cala, n. 3 kant
calanye, gedeeltelik
calula, onderskei
camanga, dink
-camba, n. 6 ry
-cambu, n. 6 room
-cangi, n. 3 sinkplaat
cantsa, raai
caphuka, naar voel
-cawa, n. 5 kerkdiens
ceba, konkel
-cebano, n. 6 beraad
cebesha, lui wees
cela, smeek, vra om iets, versoek
-celo, n. 4 versoek
cenga, omkoop
-cengo, n. 4 omkoopgeskenk
-cephe, n. 3 lepel
cesika, n. 3 koors
cha, beslis nie
chama, urineer
-chamo, n. 2 urine
chana, raak skiet
chaphaza, drup
-chaphaza, n. 3 druppel
chasa, teenstaan
chathimla, blink
chaza, uitkam
chazulula, in besonderhede verduidelik
cheba, hare skeer, skaapskeer
-cheko, n. 4 moer
-chi, n. 4 gebeurtenis, oorsaak
-chibi, n. 3 dam, poel
chitha, stort
ch’olo, optel
chopa, dophou
-chopho, n. 4 stoeltjie
-chopho, n. 7 brein
chosi, welkom
chuba, oplei
-chuku, n. 6 kleinigheid
chukumisa, verstoor
ch’ula, hooghartig wees
chula, n. 2 vurk
chuma, floreer, vrug dra
chwakraza, klap
-Chwama, n. 3 Boesman
-chwane, n. 6 bek-en-klouseer
chwayita, opgewek wees
-chwayithiso, n. 6 blydskap
-chwe, n. 6 speeksel
-chweba, n. 3 riviermond
chwechwa, bekruip
chwela, afskil
-chweli, n. 1 skrynwerker
-chwelo, n. 4 skaaf
-cici, n. 3 oorring
cicitheka, giggel
cika, toemaak
-cikicane, n. 6 kleintoontjie; pinkie
-cikilishi, n. 3 geitjie
cikiza, fyn werk doen
-ciko, n. 3 deksel; welsprekende persoon
cilikithi, om skielik te voorskyn te kom
-cilitshe, n. 3 geitjie
cima, oë toemaak; vuur doodmaak
-cimi, n. 3 donker
cimi, om oë toe te maak
-cimbi, n. 2 besprekingsonderwerp
cinezela, vasdruk
cinga, dink, meen, veronderstel
-cinga, n. 2 vuurhoutjie
cingela, dink oor
-cingo, n. 6 draad
ciphula, afkap, sny
-cisho, n. 2 raai
-cithi, n. 4 graspol
citsha, kies, raai, uitsoek
coca, skoon word
-cocobala, gebraai word; verhit word
cocombela, spoggerig aantrek
coka, netjies wees
cokela, redigeer
cokisa, netjies doen
cola, baie fyn maal
-colo, n. 4 haarlok
combela, so goed as moontlik doen
combulula, losmaak; verduidelik
condoba, saggies loop
-congco, n. 3 ys
coselela, goed oplet
cotha, stadig loop
cothoza, aanhoudend
-cotha, n. 4 haelbui
cubuka, vaak wees
cubula, bespotlik maak; fynmaak; omry; vermorsel
cuba, n. 3 tabak
cudisa, pars
-cuku, n. 4 klein hoeveelheid
cukuceza, in klein stukkies breek
cukula, met minagting behandel
cula, sing
-culo, n. 3 lied
cumbacumba, kielie
cumbeleza, met iets speel
cumka, vermorsel word
cumza, stukkend breek; vermorsel
cunuka, vererg, vies
cupha, korter maak; wip stel
-cuphi, n. 1 speurder
-cuthekile(yo), fyn, slank
-cwambu, n. 6 room
cwarshula, bekruip
-cwem, n. 3 katarak
D
-da, eidelik sover kom om te doen, mettertyd doen, na ‘n tyd doen
-da, n. 2 grens; lyn
-daba, n. 6 nuus; verslag
-dabi, n. 3 geveg
-dabuka, wakker word; wegbreek van
dada, swem
-dada, n. 3 swemmer
-dade, n. 1 suster
-daka, n. 6 modder
daka, verdwyn
dakasa, voorbok wees; wegdwaal
-dakwa, n. 3 dronklap
dala, bepaal; teweegbring
-Dali, n. 1 die Skepper
-daliwe, n. 1 Boesmantekening
-dalwa, n. 4 skepsel
-dama, n. 3 dam
damba, bedaar
-dano, n. 6 teleurstelling
-dangatye, n. 3 flits; vlam
-de, n. 7 diepte; hoogte; lengte
-de, diep; lank; hoog
-debe, n. 7 onderlip
debeleza, onsin praat
deda, terugstaan
deka, tafel dek
dela, minag
-delekile(yo), veragtelik
-denge, n. 4 dwaas
-devu, n. 6 baard
dibana, bymekaarkom; ontmoet
dibela, begrawe
-didi, n. 6 gehalte; soort
dika, bevredig, versadig
-dike, n. 3 dam
Dikeni, Alice
dikizela, bewe, ruk, skud, vibreer; dreun, rammel
-diliya, n. 5 druiwe
-dima, n. 4 deug, gesag, waardigheid
dina, moeg word
-dindala, n. 3 konstabel
dinga, beloof
dinga, n. 5 belofte
dipha, vee dip
-dla, eet, vreet, wei; kos; beboet; te veel vra
dla nga-, gewoonlik doen
dla ilifa, erf
dla ubomi, leef
-dlabantu, n. 3 mensvreter
-dlakadlaka, verflenterd
dlala, grappe maak; speel
-dlalo, n. 4 speelding
-dlamfuno, n. 1 vegetariër
-dlathula, uitpluk, uittrek
-dlavu, n. 3 boemelaar
dleka, beboet word; bedrieg word
dlelana, saam eet; vriende wees
-dlelano, n. 6 groep vriende
-dlele, n. 4 wang
-dlelo, n. 3 weiveld
dlisa, gif gee
-dliso, n. 3 gif
-dlo, n. 4 maaltyd; feesmaal
dloba, rondspring
dlokova, spring
dlongozela, oorhaastig optree
dlovula, beskadig
-dlu, n. 5 gebou; huis; kou; nes
dlubuka, ontbind
dlula, verbygaan
-dlwambedlu, n. 4 niksnuts
dlwengula, verkrag
-doda, n. 3 mans
dolo, n. 3 knie
-dolosi, n. 3 dobbelsteen
-dondosholo, n. 2 spataar
-donga, n. 6 muur, wal
-dongwe, n. 6 klei
-dube, n. 3 sebra
dubula, saad skiet; skiet
duda, dans
duduma, donder
duka, dwaal, verdwaal, verdwyn
-duke, om weg te raak
dukisa, vertrek; trek
-duku, n. 3 maalklip
-duma, n. 6 kopwond
dumba, opswel
-dumbe, n. 3 beroerte, verlamming
-dumbile, opgeswel
dumisa, prys
-dumo, n. 6 beroemdheid; gerug; slag, harde geluid
dumzela, brom, neurie, mompel, gons
dunga, omroer, versteur
dungudela, ronddwaal
dunguzela, verbrand
-dwe, n. 6 ry
-dweliso, n. 6 program
-dyakalashe, n. 1 jakkals
-dyakana, n. 5 diaken
-dyaro, n. 2 resies
dyiba, oë vryf
dyoba, besmeer, smeer; vals beskuldig
-dyobo, n. 4 vuil kol; vals beskuldiging
-dyoli, n. 4 spioen; speurder
dyubudyubu, n. 7 gemors
-dyukudyuku, n. 3 pap ding
dywida, gryp
E
ebuNguni, noordwes van Xhosaland
ebusika, in die winter
eduze, naby
ehla, afgaan, afkom, daal
-ehlo, n. 4 gebeure, gebeurtenis
-ehlo, n. 3 oë
ehlotyeni, in die somer
ekubeni, aangesien
ekuhleni, openlik
ela, vloei
ele, ver weg
eli, hierdie
eliya, doerdie
elo, daardie
elula, uitstrek
-emele, n. 5 emmer
emini, bedags
emva, na; agter
enda, trou
-endo, n. 2 pad
-endu, n. 3 spoed
enkosi, dankie
entla, opwaarts
enza, doen, maak
enzeka, gebeur
enzele, borg staan
-enzi, n. 1 doener, maker
-enzo, n. 4 daad
-ere, n. 5 eg
-ertyisi, n. 5 ertjies
esaa, doerdie
esangqeni, rondom
ese, anderkant
esi, hierdie
-esile, n. 5 esel, donkie
esiya, doerdie
eso, daardie
etha, bring, gee, oorhandig
ethuka, skrik
ethusa, skrikmaak
-eva, n. 3 dorings
ewe, ja
eya, minag
ezaa, doerdie
ezi, hierdie, hierdies
eziya, doerdie
ezo, daardie
F
fa, breek; ly; sterf; verbygaan
-fa, n. 3 erfenis
fadukhwe, n. 3 afdroogdoek, vadoek; waslap
faka, insit, neersit in
fakelo, n. 1 pleegkind
-fandesi, n. 5 vandisie
-fanekiso, n. 2 afskrif; kopie; illustrasie; voorbeeld
-fanele, gepas, geskik; waardig
fanisa, erken
-fano, n. 4 ooreenkoms
-fanta, n. 2 bars, skeur; spleet
faxa, pars
-fazi, n. 1 eggenote; vrou
-fede, n. 4 luiaard
-fefe, n. 6 goedgunstigheid, goedhartigheid; meegevoel
feketha, gekskeer
-fele, n. 6 diervel
-fenstile, n. 5 venster
feza, voltooi
-fi, n. 1 oorledene
fihla, begrawe; wegsteek
fika, aankom
fikelela, bereik
-file, dood; dooie; gebreek; verby; verlede
finca, opgebruik
finga, ineentrek; saamdruk; verkort
finya, neus blaas
finyeza, korter maak
fisa, teregstel; vergiftig
-fisi, n. 1 moordenaar
-flara, n. 5 vrag
-fo, n. 4 siekte
foca, saamdruk; uitdruk
fohla, afbreek, vermorsel; deurbreek
-folokhwe, n. 5 vurk
-fombo, n. 4 boggelrug
fota, fotografeer
-foto, n. 5 foto
Fransi, Frankryk
Freyistati, Vrystaat
-fu, n. 3 wolk
-fuba, n. 4 borskas
-fudo, n. 6 skilpad
fuduka, verhuis
fukama, broei
-fukufuku, n. 3 vullishoop
fukuka, rys (deeg)
-fula, n. 5 voer
fumana, kry, verkry, vind; inhaal
fumbatha, vat; vuismaak; begryp, verstaan
-fumile, klam
funda, leer
-funda, n. 4 gebied
fundekela, raas
-fundi, n. 1 leerder; student
-fundile, belese; ingelig, voorbereid
fundisa, onderrig
-fundisi, n. 1 predikant
-fundiso, n. 4 voorlesing
-fundo, n. 4 les
-funo, n. 2 groente
funxa, insuig, opsuig
funza, opstook
-fuphi, kort
-fuphi, n. 7 nabyheid
-fusi, n. 3 braakland
futha, blaas
-futha, n. 3 botter; ghries; olie; salf; vet
futhanisela, smoor
futhi, dikwels
-futshane, n. 7 kortheid
-futshane, kort
fuya, bespaar, belê
-fuyi, n. 1 boer
G
-gaba, n. 6 blomsteel, stingel
gabadela, oordoen
gabu, plek maak
g’ada, bewaak
-gada, n. 3 kluit
-gadi, n. 5 tuin
-galakangqa, n. 3 hik
galela, giet, ingooi, skink; aanval
galeleka, instorm
-gama, n. 3 naam; soort
ganda, stamp
-gandaganda, n. 1 padroller, roller; trekker
ganeka, demonstreer
-ganeko, n. 4 bewys
-gang’atho, n. 2 vloer
-ganiso, n. 4 trougeskenk
-gantuntu, n. 3 kluisenaar
-ganyana, n. 2 hanetreetjie
-g’aqa, n. 3 klont
-g’aqo, n. 2 pad
Gatyana, Willowvale
gawula, afkap
-gazi, n. 3 bloed
gazuka, bloei
-gca, n. 2 ry, streep
gcada, braai
gcagca, wegloop saam met ‘n man
-gcawu, n. 4 spinnekop
-gcedevu, n. 6 potskerf
gciba, beeïndig, klaarkry
gcina, bewaar, hou, oppas
-gcobo, n. 2 blydskap, vreugde
gcuma, kreun
gcwayela, kreun
-gebenga, n. 4 moordenaar, rower
gebenga, doodmaak
geca, maak die area skoon van plantegroei
getyeza, vibreer
-geza, n. 3 mal mens
giba, veerkragtig; verwerp
gibisela, gooi
gidi, n. 4 skare; miljoen
-gidimi, n. 4 boodskapper, hardloper
-gidiva, n. 3 swaar; kruiwa
-ginqi, n. 4 gat, holte, vallei
ginya, insluk
goba, ombuig, afbuig; verneder
-gobolokondo, n. 3 kranswand
goca, ondersoek
-goci, n. 4 styl; welsprekenheid
goda, grawe
-godi, n. 2 myn, mynskag
-godola, bibber
-gogo, n. 6 ouma
-gogogo, n. 3 paraffienblik
Goli, Johannesburg
-golide, n. 5 goud
-golonxa, n. 3 muurholte; binnehoek
gona, omhels
-gora, n. 3 held
-gora, n. 7 dapperheid
-gosa, n. 3 agent; bestuurder
goso, krom
-gotywa, n. 2 sakmes
-govane, n. 6 kleintongetjie
goxa, afneem
goxozela, klingel
-gqabi, n. 3 blaar
gqada, spring
gqadaza, rondskuif
-gqala, n. 2 koevoet
-gqatso, n. 6 resies, wedren, mededinging
gqiba, klaarkry; opgebruik, opeet
-gqibo, n. 4 ooreenkoms
-gqira, n. 3 dokter
gqitha, verbygaan; oortref
-gqola, n. 3 kierie
guga, verslyt; oud word
gwala, n. 3 lafaard
gxeka, belaster, slegsê
gxekeza, uitjou; uitlag; slegsê, belaster
-gxina, n. 4 plig, opdrag; boesemvriend
gxotha, wegjaag; verslaan
-gxwemi, n. 3 skeel persoon
H
habile, n. 5 hawer
hadi, n. 6 harp, klavier
hagela, agteruitgaan, oud word
-hagu, n. 5 vark
hamba, beweeg, loop, reis
hambela, besoek; gaan na
-hambi, n. 2 reisiger
hambisela, vorder
-hambo, n. 6 gedrag, lewenswyse; reis
hanahanisa, voorgee
hanewu, hokaai
-hange, n. 4 rower, skoorsoeker
-hanisi, n. 5 hanslam
-hashe, n. 3 perd
hayi, nee
-helegu, n. 4 ramp
-hempe, n. 5 hemp
henda, in die versoeking lei
-henyu, n. 3 prostituut
hewula, verlei
heyi, ’n uitroep gebruik om aandag te trek
hi, gebruik as bevestigend of in ’n argument
hila, skielik op iemand afkom
-hili, n. 1 mitiese rivierdwerg wat kinders oorval en wegdra
hiloza, vals, van noot af
-hla, n. 2 dag, datum, tyd
hlaba, steek, stoot; doodmaak, slag, seermaak; alarm maak
hlala, gaan sit; roep; gaan haal; keer voor
hlalisa, geselskap hou; kalmeer
hlalisana, mekaar aflos
-hlalo, n. 4 bank, sitplek, stoel
hlamba, swem, was; teregwys
hlambela, besoedel
hlambeza, reinig
–hlambi, n. 2 kudde; trop
-hlambo, n. 4 vallei
-hlambulukile, skoon
hlambulula, deeglik skoonmaak
hlandla, n. 4 graspol
hlandlo, n. 4 skof
hlanga, n. 6 nasie; ras; stam; stingel, stronk
hlangabeza, tegemoetkom
hlangana, bymekaarkom, ontmoet, vergader; ooreenstem
hlanganisa, bymekaarbring
hlangothi, n. 6 snykant
-hlangu, n. 4 skoen; handskoen
-hlangula, uittrek; verlos
-hlanti, n. 7 veekraal
-hlantla, n. 2 opening, gaping
-hlanu, vyf; n. 4
vyfde; vyftal; een vyfde
hlanza, opgooi; reinig
-hlanzo, n. 2 braaksel
hlasela, aanval
hlaselo, n. 6 aanval; beslaglegging, gryp
-hlati, n. 3 bos; skuiling, wegkruipplek
-hlati, n. 2 kaak, kakebeen; strook; bladsy
-hlati, n. 4 wang
-hlava, n. 4 maaiers, larwes, wurms
hlawula, betaal
-hlawulo, n. 4 betaling, boete
-hlaza, n. 6 lente
hlaziya, hernuwe
-hlazo, n. 3 skande
-hle, mooi; goed; edel; rein, helder; aangenaam, bevredigend
-hle, n. 7 skoonheid
hleba, gerugte versprei; verklik; skinder, belaster
-hlebo, n. 4 skinderstorie, laster, gerug
hlehla, terugstaan, terugtrek
hleka, lag; gebeur
-hlekazi, n. 2 agbare heer
hlekisa, saamlag
-hlekisa, lagwekkend
-hleko, n. 6 gelag
-hlekwa, belaglik
hlela, gebeur met; uitsoek, rangskik, skei, klassifiseer
hleli, sit; gesond wees, wakker wees
hleli, n. 2 sorteerder; redakteur
-hlelo, n. 4 gebeurtenis; lotgeval
-hlenga, n. 4 vlot
-hlephuka, afval
hlinza, afslag; slag
hlisa, afbring, sak
-hlo, n. 4 gebeurtenis
-hlobo, n. 3 somer
-hlobo, n. 4 vriend
hlohla, indruk, inprop; inryg
-hlohlo, n. 6 reeks; opeenvolging
hlokohla, por
hlokoma, weerklink
hlola, deursoek, ondersoek, spioeneer
-hloli, n. 1 inspekteur
-hlolo, n. 6 ondersoek, inspeksie; spioenasie
-hlolo, n. 1 wewenaar; weduwee
hloma, opstapel
-hlomelo, n. 4 byvoeging, toevoeging
hlonela, hoogag, respekteer, vrees
-hloni, n. 6 eerbiedigheid, skaamte
hloloza, jeuk, brand, pyn
-hlu, n. 6 ry, reeks; rol, spiraal
hluba, vervel; verveer
hlubula, afstroop
hlukuhla, skud
-hluma, n. 4 loot, spruit
hlunga, skud, sif
-hlungu, n. 7 pyn; pynlikheid; slanggif, bloedvergiftiging, gif; teengif
hlungula, sif
-hlungulo, n. 4 sif
-hlunu, n. 4 spier
hlupha, pla
hlutha, roof, ontneem
-hluthi, tevrede
hluza, filtreer, sif, deursyg
-hluzi, n. 2 sous, sop; filtraat
-hluzula, afskeur, aftrek
-hlwa, n. 8 vooraand
-hlwa, n. 2 roes
-hlwantsi, n. 3 spaander, splinter
hlwele, n. 4 groep, gevolg; skare
-hlwempu, n. 3 arm persoon
-hlwenga, n. 2 maanhaar, borselhare
-hlwitha, n. 4 lang hare; voël se kuif
-hobe, n. 3 tortelduif
-hobe, n. 2 vreugdelied
-hogo, n. 4 die hel
-hoha, n. 6 skietstilstand, wapenstilstand
-hoko, n. 5 hok
hola, weghardloop
-hola, n. 3 boemelaar
-hola, n. 1 grootpad
-holo, n. 3 saal
-holoholo, n. 7 holheid
-holweni, n. 1 haas
homba, versier
-hombo, n. 4 ornament
hongohongo, baie honger
-huluhulu, n. 4 uil
-hunge, n. 3 boemelaar, rondloper
hunguza, swerf, ronddwaal
I
iba, kul; steel
-ibhola, n. 9 bal
iBhulu, Afrikaner
icici, n. 5 oorbel, oorring
-idada, n.5 eend
-idlelo, n. 5 weiveld
-igwala, n. 5 lafaard
-igxalaba, n. 5 skouer
-ihashe, n. 5 perd
-ihempe, n. 9 hemp
-ihlo, n. 3 oë; bril; oogklappe
ima, opstaan
iJamani, Duitser
iJuda, Jood
-ikati, n. 9 kat
-ilizwe, n. 5 land, nasie
-ilizwi, n. 5 stem
-imamba, n. 9 mamba
-imbali, n. 9 geskiedenis
-imbewu, n. 9 saad
-imfene, n. 1 bobbejaan
-impilo, n. 9 gesondheid, lewe
-imvula, n. 9 reën
iNdiya, Indiër
-indla, n. 8 herfs
-indlala, n. 9 droogte, honger, hongersnood
-indlela, n. 9 pad, straat
-indlovu, n. 9 olifant
-indlu, n. 9 huis
-indoda, n. 5 man
iNgesi, Engelsman
inene, regtig, waarlik, werklik
ingabe, miskien
-ingozi, n. 9 gevaar
-ingubo, n. 9 kombers
-ingwenya, n. 9 krokodil
-inja, n. 9 hond
-inkosi, n. 9 hoof, koning
-intaba, n. 9 berg
intle, is mooi
-intlalo, n. 9 gesondheid, lewe
-intloko, n. 9 kop
-into, n. 9 ding
-intombi, n. 9 meisie
-intshontsho, n. 9 kuiken
-intsimi, n. 5 plaas, veld
-intsomi, n. 9 volksverhaal
-inu, jul
-inyama, n. 9 vleis
-inyoka, n. 9 slang
-ipaki, n. 9 park
-ipolisa, n. 5 polisieman
-iqili, n. 5 geslepe persoon; genie
isibane, n. 4 kers; lamp; lig
isiJamani, n. 7 Duits
isikolo, n. 7 skool
isiNdebele, n. 7 Ndebele
isiNgesi, n. 7 Engels
isiPedi, n. 7 Pedi
isipili, n. 7 spieël
isiSuthu, n. 7 Sotho
isiTsonga, n. 7 Tsonga
isiTswana, n. 7 Tswana
isiVenda, n. 7 Venda
isiXhosa, n. 7 Xhosa
-iso, n. 3 oog
iti, n. 9 tee
-iva, hoor, voel, waarneem
-iva, n. 3 doring
iwu, haai; pasop
iza, kom
ize, sodat
J
jabula, bly wees
jaca, breek, verbreek; spandeer, spandeer, uitgee
-jacu, n. 3 toiing, vodde
-jacu, n. 7 armoede
-jaji, n. 5 regter
jala, frons
-Jamane, n. 3 Duitser
Jamani, Duitsland
janqela, agterraak
jeca, deursny
-jejane, n. 4 tjankbalie
-jeku, n. 2 gebaremakery
-jelo, n. 3 pyp, buis; geweerloop; teleskoop, verkyker
jenqa, sny, afsny
jeqa, deursny
-ji, n. 2 onenigheid, dwarstrekkery
jika, in die rondte draai, terugdraai, vanself draai
-jikelo, n. 2 omgang; tulband
-jikelezo, n. 2 sirkel
jikija, deurwurm
jila, deurstrengel
jinga, hang
-jingijolo, n. 3 klimop
-jingo, n. 2 skoppelmaai; seldsaamheid, aardigheid
jiya, stol, verdik
-Jodi, n. 3 Jood
-jojo, n. 3 suurveld
jola, kos bedien; kos proe
jonga, aanstaar
Jozi, Johannesburg
juba, wegspring, wegvlieg, swaai
jubalaza, worstel; rondkrul
-Juda, n. 3 Jood
jula, gooi, wegslinger
-juli, n. 3 jurie
-junqe, n. 4 oorblyfsel
-jwaqu, n. 2 maer vleis; taai vleis
-jwila, neergooi; afval, uitval, neerval; gooi, wegslinger
-jwili, n. 4 roubeklaag
K
-kabadi, n. 5 kombuiskas
kabini, tweevoudig
kabukhali, skerp; venynig
kade, stadig; lank
kafuthi, herhaaldelik, dikwels
kahlanu, vyfvoudig
kahle, goed; versigtig
kakade, natuurlik, ongetwyfeld
-kakayi, n. 6 skedel
kakhulu, grootliks, baie, veel
kakubi, sleg
kakuhle, gaaf, goed
Kaladokwe, Cradock
-kali, n. 5 skaal; ploegskaar
-kalika, n. 3 kalk
kalikhulu, honderd keer
kalishumi, tien keer
kaliwaka, duisend keer
kaloku, nou, dadelik; mos (tussenwerpsel)
kalula, maklik, ligtelik
kama, hare kam
kambe, natuurlik, waarskynlik, seker
kamhlophe, duidelik, helder
-kamile, n. 5 kamer
-kampu, n. 5 kamp; weikamp
kamsinya, gou, vinnig
kamva, agterna, daarna
-kamva, n. 3 gevolg, resultaat; toekoms
kancane, effens, bietjie
kane, viervoudig, vier maal
kanene, waarlik, werklik; terloops; nouweer
kangaka, tot so ’n mate
kangakanani, tot watter mate
kangaphi, hoeveel keer, hoe dikwels
kaninzi, dikwels
kanjako, weer; ook; buitendien
kanjalo, op daardie wyse; net so; ook
kanjani, hoe
kanjaqo, weer; ook; buitendien
kanje, so
kanti, nogtans; nieteenstaande
kanye, heeltemal, baie; presies
Kapa, Kaapstad
-kari, n. 5 kar
-kasi, n. 5 kas
kasisa, vrylik
kasixhenxe, sewevoudig
kathandathu, sesvoudig
kathathu, drievoudig
-kati, n. 5 kat
-kawuse, n. 5 kous
ke, dan, nou, toe, maar, net
-kela, n. 4 skêr
-kere, n. 4 skêr
-ketile, n. 5 ketel
-keyi, n. 4 jukskei
kha, skep, uitskep, water skep; pluk
khaba, skop; spruit, lote maak
-khaba, n. 3 enkel; groeiende plant, hoofloot
khabalaza, herhaaldelik skop
khaca, geheel en al
khahlela, neergooi
-khakha, n. 3 skild
-khakhakhakha, n. 3 distelplant
khala, skree, uitroep; tjank, weeklag
-khala, n. 1 brandwag
-khala, n. 3 aalwee
khalala, kla
-khalane, n. 3 groot bosluis
khalaza, kla
-khali, n. 4 wapens
-khali, n. 7 energie
khalimela, vermaan; aankla
-khalo, n. 4 skree; weeklag
-khalukhulu, n. 3 korhaan
khama, saamdruk; wurg, verwurg
-khamandela, n. 3 boeie, kettings
khamanga, pars, uitdruk, saamdruk
-khamba, n. 6 kleipot
khamisa, gaap
-khamiso, n. 4 vokaal, klinker
-khamo, n. 2 gaping, spasie, opening
khanda, stamp, uitklop, hamer
-khanda, n. 6 skedel
khandanisa, oorweldig
-khandelo, n. 4 aambeeld
-khandi, n. 1 hoefsmid; skoenmaker; hamerslaner
-khandlo, n. 2 vergaderplek
-khando, n. 4 smitswinkel
khangela, kyk
-khangeleka, n. 8 voorkoms
-khangeli, n. 1 toeskouer; opsiener
khangisa, aantrek
-khango, n. 2 geboortemerk
khankanya, noem
-khankatha, n. 3 opsiener, wag, bewaarder
khanqakhanqa, rammel, ratel
khanya, skyn
khanyela, ontken
khanyeza, ontken
khanyisa, opsteek, aansteek; opvryf; illustreer
-khanyiso, n. 4 lig
-khanyiso, n. 6 lig; verligtheid
khapha, vergesel, lei
-khaphetshu, n. 3 kopkool
-khaphukhaphu, n. 1 sag, breekbaar
khasa, kruip
-khasi, n. 3 speelkaart
khathala, omgee
-khathalelo, n. 6 sorg, besorgdheid
khathaza, pla; verstoor, ontstel; vermoei
-khathi, n. 4 tyd; beurt
-khatshu, n. 3 semels, doppe
-khawulo, n. 4 rand, einde
khawulelana, ooreenkom; verenig
-khaya, n. 3 tuiste; woning
-khaya, n. 1 buurman, buurvrou; bloedverwant; nageboorte
-khaya, n. 7 buurmanskap
-khazi, n. 3 lobolo
khazimla, n. 3 skitter, glinster
khazimlisa, opvryf
-khe, syne; hare
-khedameli, treurig, neerslagtig, teneergedruk; eensaam, eensame, verlate
khehle, n. 3 ou man
khehlekazi, n. 3 ou vrou
khemezela, stuif
-khemezelo, n. 2 motreën
khenkceza, klingel
-khenkce, n. 2 ys
-khentane, n. 2 medelye, meegevoel
-khephe, n. 4 skip, skuit, boot
khephekhephe, lig, sag, breekbaar
-khephu, n. 3 sneeu
khesa, verwaarloos
khetha, kies, uitsoek, verkies
-khethe, n. 3 partydigheid, voortrekkerigheid
-khetho, n. 3 seleksie; partydigheid
-khetho, n. 6 uitsoekery; eleksie
-khetshe, n. 1 valk
khetya, roof, plunder
-khetya, n. 3 dief, rower
-khewu, n. 4 keep, gaping, opening
khewula, keep
khihlika, afgly, afval; oorkook
khikhiteka, giggel
khiliza, uitspoeg; uitpraat
Khimbali, Kimberley
khithiza, neersif
-khitshana, n. 4 skuit
-khiwane, n. 3 vy
-khiwane, n. 2 vyeboom
-khiya, n. 1 sleutel; slot
khoba, wink
-khoba, n. 3 semel, dop; semels, kaf
-khoboka, n. 3 slaaf
-khoboka, n. 7 slaaf
Khobonqaba, Adelaide
khohlakele, sleg, venynig
khohlela, hoes
khohlisa, mislei, verlei, kul
-khohlo, n. 3 linkerkant
-khohlokhohlo, n. 6 hoes; linkerkant
khohlwa, vergeet
khoka, lei, vooruitgaan
khokela, lei
-khokeli, n. 2 leier
-khokho, n. 1 voorvader, grootouer
khokhoba, bedel
-khoko, n. 6 kors, roof
khola, bevredig, versadig; oortuig; oorversadig, verveel
kholisa, bevredig, oortuig
-kholo, n. 3 bevrediging, vreugde; begeerte, wens
-kholo, n. 6 geloof, vertroue
kholosa, leun, staatmaak
kholwa, glo; vertrou
-kholwa, n. 3 gelowige
-kholwa, n. 7 geloof
-kholwane, n. 3 kollega; vertroueling
khomba, aanwys
-khombe, n. 6 wysvinger
-khombe, n. 2 krip; trog; skuit
-khombe, n. 2 renoster
-khombisa, n. 4 rigtingwyser; sewetal
khona, daar, hier, op daardie plek, teenwoordig, bestaande; toe
-khondo, n. 2 spoor, voetspoor; ry, klas
-khondo, n. 4 stomp
-Khongolosi, n. 1 African National Congress, ANC
-khongozela, n. 4 kollekte
khonkcoza, klingel
khonkxa, ketting, boei
-khonkxwa, n. 3 gevangene
-khono, n. 4 arm
-khono, n. 2 voorbeen; skouerblad; voorwiel; mou
-khonto, n. 2 spies, asgaai
-khonye, n. 3 klaaglied; ontevredenheid
khonza, dien, navolg; aanbid
-khonzazana, n. 2 diensmeisie
-khonzi, n. 2 dienaar, volgeling
-khophe, n. 6 wimpers, ooglid
-khosazana, n. 3 juffrou
-khosi, n. 3 kaptein, leier; heer
-khosi, n. 5 leër; veldslag
khula, groei, groter word
-khula, n. 6 bossie; groeisel
khulelana, saam groot word
khulelwa, swanger wees
-khulelwe, swanger
-khulu, groot; belangrik; intens; kwaai
-khulu, n. 3 honderd
-khulu, n. 6 menigte
-khulu, n. 7 belangrikheid, intensiteit
khulula, losmaak; uitspan; verlos, klere uittrek
-khululo, n. 6 bevryding
kodwa, egter, maar, nogtans
Komani, Queenstown
kuba, aangesien, omdat, want
kuphela, alleenlik, net dat, slegs
kushushu, dit is warm
KwaZulu-Natal, KwaZulu-Natal
L
lala, gaan lê; slaap
lala phantsi; plat gaan lê
lala ubuthongo, slaap
landa, naspoor, opspoor
Landani, Londen
-langa, n. 5 dag; die son, sonlig
-lele(yo), plat liggend(e), slapend(e)
Limpopo, Limpopo
lishushu, dit is warm
lula, ligtelik, maklik
M
mama, n. 1 my moeder, ons moeder
Melika, Amerika
Mntla-Koloni, Noord-Kaap
Mntla-Ntshona, Noordwes
molo, groet aan een persoon: middag, more, naand
mona, n. 1 gierigheid, jaloesie, naywer, selfsug
Monti, Oos-Londen
Mpuma-Koloni, Oos-Kaap
Mpumalanga, Mpumalanga
N
ncama, hoop opgee, ingee, prysgee, wanhoop
nceda, help
ncipha, krimp
-ndlulamithi, n. 5 kameelperd
ngena, binnegaan, ingaan
ngentla, aan die bokant, hoër op
ngcono, beter
ngcwele, heilig
Ngilani, Engeland
nika, aflewer, gee, oorhandig
nikina, skud; skuur teen, stamp teen
nqaba, skaars
nqumla, afsny
Ntshona-Koloni, Wes-Kaap
nxiba, klere aantrek
-ntu, n. 1 mens
O
oba, indien
-oba, n. 2 suikerriet
obaa, daardie
obo, daardie
obona, die
P
phantsi, n. 1 onaansienlike persoon
phantsi, n. 2 onder, onderkant
pheka, kos gaarmaak, kos kook
phela, opraak, tot ‘n einde kom
phi, watter, welke
phukile, gebreek
Pitoli, Pretoria
Q
qala, begin
qhatha, kul
qhela, bekend raak met, gewoond raak aan
qhubeka, vooruit gaan
Qonce, Kingwilliamstown
qumba, maak kwaad, word kwaad
R
Rhafu, Graaf-Reinett
Rhawutini, Gauteng
Rhini, Grahamstad
S
sala, agterbly as ander weggaan, bly
sebenza, werk
senga, melk
shushu, warm
sidla ngokuya, ons gaan gewoonlik
sika, afsny, sny
susa, verwyder, wegneem, wegstuur
T
-tafile, n. 5 tafel
thanda, begeer, hou van, liefhê, verkies
thatha, neem, vat
thetha, gesels, praat
thiya, naam gee, noem; in ‘n wip vang, verstrik; voorlê; haat, verafsku, verfoei
Tinarha, Uitenhage
tshaya, rook
tshisa, aan die brand steek
tshutshisa, vervolg; lastig val, pla
tshixa, sluit, toegrendel
U
ubango, n. 6 instelling van ‘n eis
ubawo, n. 1 vader
ubhuti, n. 1 broer
ubutho, n. 6 versameling
udada, n. 6 ruigte
udonga, n. 11 muur
ugama, n. 1 tyd, tydperk
ukudla, n. 8 kos; om te eet
ukuwa, tuimel, val
umakhulu, n. 1 ouma
umama, n. 1 my moeder, ons moeder
umandlalo, n. 2 bed
umandulo, n. 2 die begin van tyd; oorsprong
umbane, n. 2 weerlig
umbango, n. 2 geding
umgama, n. 2 afstand
umbona, n. 3 mielies
umbutho, n. 2 organisasie
umdla, n. 2 skerp aangename smaak; belangrikheid, belangstelling; iets aangenaams; snykant van ‘n lem
umfana, n. 1 jong man
umfazi, n. 1 vrou
umfundi, n. 1 leerder
umfundisi, n. 1 pastoor, prediker, priester
umhlekazi, n. 1 u hoogheid
umJuda, Jood
umnumzana, n. 1 meneer
umPedi, Pedi
umphantsi, n. 2 onder, onderkant
umsengi, n melker
umSuthu, Sotho
umSwazi, Swazi
umthi, n. 3 boom
umTsonga, Tsonga
umTswana, Tswana
umVenda, Venda
umXhosa, Xhosa
umZulu, Zoeloe
usisi, n. 1 suster
usuku, n. 5 dag
utata, n. 1 vader
uxwebhu, n. 11 dokument, publikasie
uyazidla, hy is verwaand, hy verbeel homself
uzwane, n. 11 toon
V
vala, toemaak
vela, kom vanaf, te voorskyn kom
vimba, suinig
vula, oop maak
vuthiwe, ryp
W
wena, jou, jy
wona, dit, hulle
X
xa, toe, wanneer
-xa, n. 3 tydstip
-xa, n. 4 handvol blomme / gras
xhuma, op en af spring, wip
xoxa, bespreek, gesels, praat
xuba, dinge vermeng
Y
ya, gaan
-ya, n. 2 dagga
yena, hy, hom; sy, haar
yima, stop
yona, dit; hy, hom; sy, haar; hulle
Z
za, kom
-za, n. 3 brander, golf
zama, hard probeer, jou inspan, streef; beweeg, roer, spook, worstel
zidla, verwaand wees
-zula, dwaal, rondloop
-zulu, n. 5 die atmosfeer; die hemel; die lug; die weer; weerlig
-Zulu, n. 4 Zoeloetaal; lid van die Zoeloe-stam
zuma, oorval, verras, bekruip
zungu, n. 4 eensaamheid; vermoeidheid; verveligheid, eentonigheid
zuza, kry, verkry, bekom; verdien; bykom
zuzu, n. 2 oomblik, tydjie
zwane, n. 6 toon
zwe, n. 3 gebied, land, landstreek; volk; baie, groot getal
zwekazi, n. 3 vasteland
zwi, n. 3 boodskap; spraak; stem; taal; woord
Xhosa Afrikaans Woordeboek. Xhosa Woordeboek – Xhosa woorde.
Lewer kommentaar